Terugblik doopsgezinde studiedagen 9-11 feb. 2024

Vrijdagavond 9 februari verzamelden zo’n zestig tot zeventig deelnemers zich voor de doopsgezinde studiedagen in Dopersduin. We begonnen met een warme maaltijd bestaande uit bloemkoolsoep en een ovenschotel met broccoli en zalm. Uiteraard volgde daarna de corvee en het invullen van de corveelijst. We waren met genoeg mensen, dus niemand hoefde zich vaker dan één keer in te tekenen. Daarna gingen we ons bedje opmaken en weer naar de eetzaal voor het eerste deel van het plenaire programma. Koffie en thee stonden alweer voor ons klaar. 

Centered vs. bordered community 

De presentatie van Henk Stenvers ging over wat Dopersduin voor plek is. Een zogenaamde centered community. Dit is een fluïde gemeenschap waar je gemakkelijk bij kunt horen. Er zijn geen regels voor deelname. Als je meedoet hoor je er bij. Dat meedoen kan van alles betekenen. Misschien kom je er weleens voor een spelletjesweekend, een zomerweek, ga je er graag naar de avondsluitingen en/of naar de ochtendvieringen of ga je er naar een weekend voor vrijwilligers of hoor je bij de weekendbeheerders of ga je weleens naar een activiteit, die wordt georganiseerd in Dopersduin, zoals de doopsgezinde studiedagen, een gemeenteweekend/dag of de Digitale kapel live. Kortom iedereen die weleens in Dopersduin komt, hoort bij de gemeenschap. Sommigen komen er vaker of zelfs frequent en anderen één of twee keer per jaar, of eens in de 10 of 20 jaar. Dat kan ook. 

De doopsgezinden zijn een bordered community, dat wil zeggen dat er een duidelijke grens is waardoor je er wel of niet bij hoort. Voor de doopsgezinden geldt dat je lid bent, wanneer je je hebt laten dopen en/of belijdenis hebt gedaan of wanneer je je hebt aangemeld als vriend. De grens is al iets opgerekt dus, omdat er steeds minder mensen geneigd zijn om zich te laten dopen en belijdenis te doen. Daarnaast kun je ook nog belangstellend zijn. Zo zie je dat de grens van wanneer je erbij hoort steeds vager wordt. Dit is een tendens in de samenleving waarin mensen steeds minder geneigd zijn om ergens echt lid van te worden, om zich definitief ergens aan te binden.

Wat voor gemeenschap is Dopersduin nu? 

Wat is de geest van Dopersduin? Er is bezieling, reuring, er is sprankeling, bijna alles mag, niets moet, er is ritme, ruimte om op adem te komen, er is zorg voor…, levensvreugde, levensheiliging, eigenheid, vriendelijkheid, eenvoud, aandacht, respect, vrijheid, ontmoeting, je kunt er worden wie je bent, het is een oefenplaats voor leven. Het is een gemeenschap die viert, die liturgisch bezig is, die daardoor inspiratie opdoet, die vertrouwen kweekt, om daarmee het leven weer beter aan te kunnen, waardoor je je plek in de wereld beter kan vinden en je taken hier op aarde kunt volbrengen, zoiets.

Na deze presentatie gaf Marius van Hoogstraten uitleg over het programma van het weekend. Uiteraard was er om 21.30 een avondsluiting en ging om 22.00 uur de bar open tot een uur of 00.00 uur. Slaap lekker!

Vroege vogels: tijd om te bosbaden

De vroege vogels waren alweer om 7.30 uit de veren om daarna een ochtendwandelingetje te doen, bij een opkomende zon. Onze zoon Ids en ik gingen bosbaden. Het bos begroeten, om toestemming vragen of we haar paden mochten betreden, ook deden we lichamelijke en zintuigelijke oefeningen. Al zittend en vertragend wandelend, ervaarden we met al onze zintuigen zo intens mogelijk het bos en ook onszelf.

Vol programma: theologie doe je samen!

Om half negen stond het ontbijtbuffet voor ons klaar en om 10 uur begon het programma dat goed gevuld was met verschillende vormen en inhoud. We begonnen met een korte lezing van Fernando Enns, over wat theologie doen nu eigenlijk is. Hoe doe je dat? Theologie is reflecteren op God, op wat je gelooft en hoe je gelooft en wat je daarmee doet in de praktijk. Dit doe je vaak samen en heeft daarom ook te maken met spiritualiteit, ethiek en gemeenschap. Doopsgezinden wereldwijd reflecteren op God door Jezus te ervaren als bevrijdend, door de volwassendoop toe te passen en daar een persoonlijke belijdenis bij te schrijven en uit te spreken en door te streven naar actieve geweldloosheid. 

Daarna kregen we een individuele oefening. De opdracht was om op te schrijven: wanneer en waar reflecteer ik op God, welke bronnen gebruik ik daarbij en hoe beïnvloedt dat mijn doen en laten en omgekeerd. Bij de koffie en thee konden we daarover met elkaar uitwisselen. Daarna kwamen we weer samen in de kerkzaal om samen theologie te bedrijven. Er ontstond een gesprek op vier stoelen waar steeds weer nieuwe mensen plaatsnamen. Iedereen werd uitgenodigd om aan het gesprek deel te nemen, maar je hoefde niet mee te doen, als je dat niet wilde. Sommigen vertelden hoe moeilijk het was om het geloofsgesprek binnen de eigen gemeente te voeren en hoeveel makkelijker het soms met een wildvreemde gaat, bijvoorbeeld in de trein. Voor anderen is het moeilijker om met mensen te spreken, die heel andere denkbeelden hebben, dan met gelijkgestemden, zoals die te vinden zijn bij de doopsgezinden.

Het dilemma van vrije tijd: Zwemmen in zee of de stilte opzoeken bij het bosmeer of even de luiken dicht?

Na de lunch hadden we weer vrije tijd, om bijvoorbeeld opnieuw een wandeling in de natuur te maken. Er waren ook een paar dwazen, die de zee in gingen in hun badkledij. Anderen gaven de voorkeur aan even horizontaal gaan liggen om bij te tanken, of ze namen de tijd om aan quilts te werken en/of een goed gesprek te voeren.

Om 15.00 ging het middagprogramma verder. Er waren vijf workshops, waarvan je er twee kon kiezen: 

1. Om te huilen. Over secularisatierouw en wakker worden in een vreemde wereld, met Willemijn Heerlien en Wieteke van der Molen.
2. Heden en verleden: Welke rol speelt geschiedenis in onze hedendaagse beleving van geloof? Met Nina Schroeder-van ’t Schip en Antoinette Hazevoet.
3. How Radical? Reflecting on Faith in Action in Conflict Times metEline van der Kaaden en Andres Pacheco Lozano.
4. Polarisatie. De kerken en de crisis van de democratische samenleving met Marius van Hoogstraten.
5. Extra sessie over doopsgezinde identiteit. Deze workshop was met Fernando Enns.

Ik heb workshop A en E gevolgd. 

De workshop over secularisatierouw ging over rouwen om wat gaat verdwijnen als doopsgezinde gemeenten gaan verdwijnen, wat raken we dan allemaal kwijt en hoe erg om te huilen, is dat? 

Ja, we raken heel wat kwijt, als we verdwijnen: een plek om vrijzinnig kerk te kunnen zijn, wat is dat kerk zijn dan? Een plek in de buurt van je huis, waar je even tot rust kunt komen, waar je kunt bidden, zingen, een plek waar je de stilte kunt ervaren, een plek waar je wordt uitgedaagd, waar je jezelf mag ontwikkelen als mens, waar je andere mensen kunt ontmoeten en kunt praten over je geloof. Dat en meer gaan we verliezen als doopsgezinde gemeentes stoppen. Natuurlijk zijn er nog wel andere gemeentes waar je heen kunt gaan, maar deze plek, die nu als een geestelijk thuis voelt, is er dan niet meer, de plek waar jij je geestelijk voedsel haalt.

Workshop E was extra ingelast en ging over identiteit, nederlandse doopsgezinde identiteit. Daarover spraken we met mensen die al heel lang doopsgezind zijn en met mensen die net zijn komen aanwaaien in de gemeenschap en dat was interessant. Wat wil je eigenlijk weten van de doopsgezinden, wanneer je die nog niet zo goed kent? Welke denkbeelden hebben ze, maar ook hoe vieren zij, welke rituelen hebben ze, welke standpunten hebben ze tov actuele thema’s? 

We mochten allemaal zeven kernelementen van doopsgezinden noemen en zeven problemen in de wereld waar we iets van moeten vinden, met als doel om impact te kunnen hebben in de samenleving. 

De kernelementen van doopsgezinden zoals ik die ken zijn volgens mij: 

1. Gelijkwaardigheid, iedereen mag voorgaan, ook in de avondmaalsviering en iedereen is welkom om (daaraan) mee te doen. De een staat niet boven de ander.
2. Vrijheid van geloven, er is geen voorgeschreven geloofsbelijdenis die je moet onderschrijven.
3. Volwassendoop, met persoonlijke belijdenis, dus dopen wie mondig is.
4. Vrede/ geweldloosheid als belangrijke levenshouding.
5. Geen eed zweren, mijn ja is ja en mijn nee is nee, dus betrouwbaarheid.
6. Jezus Christus is onze/een belangrijk(st)e leraar in het leven.
7. Deze weet ik even niet meer.

De problemen in de wereld waar we iets van moeten vinden, daar kwamen we niet goed aan toe in deze workshop. We hebben wel gebeden voor Eva, omdat haar broer Menno net was overleden.

Het doel van de groep doperse educatie is om een fysiek boekje met QR codes en een digitaal boekje te maken, waarin je hedendaagse informatie kunt vinden over de doopsgezinden, zodat ook nieuwe mensen daarover op een toegankelijke manier informatie kunnen lezen en horen.

Spetterend kinderprogramma

Ook de kinderen hadden een mooi vol programma dit weekend: kaarten maken voor Oekraïne én voor Henk Stenvers, die de kaarten daarheen zal brengen, schelpen en dennenappels schilderen, hutten bouwen, verschillende spelletjes doen en een avondsluiting. Ook keken een aantal kinderen naar Wie is de mol, als ze nog niet op bed lagen. 

Het werd avond en het werd ochtend: één dag

Na nog een koffieronde was er tijd voor avondeten: soep en rijst met een heerlijke rode saus en een lekker toetje uiteraard. Ook daarna was er weer koffie en thee en was er de mogelijkheid om uit de Bijbel gelijkenissen met elkaar te lezen. Deze mogelijkheid heb ik laten schieten, omdat ik daar te moe voor was en ik even horizontaal moest liggen. Daarna was ik weer topfit voor de avondsluiting. Een mooie viering rondom het licht. 

De avond eindigde uiteraard met het hangen aan de bar met een goed glas wijn of (gember)bier en een goed gesprek. Slapen ging daarna voor de meesten wel goed, hoewel de nacht niet zo lang was voor ons want we hadden de wekker gezet om 7.15 uur. Want ook al regende het, we gingen natuurlijk wel nog een keer bosbaden. 

De ochtendviering was onder bezielende leiding van Henk en Wieteke, een enigheid viering waarin brood en druivensap werden gedeeld. Ontroerend was dat Andres in het spaans, zijn moedertaal, de inzettingswoorden op zei. Ik heb het Onze Vader vervolgens in het fries gebeden. 

Evaluatie 

We hadden veel vrije tijd om onze kamers op te ruimen en weer in te pakken. Vanaf 14.30 uur was het tijd voor de evaluatie van het weekend. De thema’s van het weekend werden erg gewaardeerd en behoeven voor de volgende keer verdieping, zoals samen theologie doen en rouwen om wat verloren gaat, maar ook kijken naar de toekomst. Ook zijn er nieuwe thema’s voorgesteld zoals bidden, liturgie en praktische theologie, wat doen we met ons geloof? Hoe geven we er handen en voeten aan? Tips en tops werden uitgewisseld. Het weekend was vooral top, want iedereen wil volgend jaar weer komen! Misschien kunnen er dan twee weekenden komen, want dan is er plaats voor twee keer zoveel mensen om theologie mee te doen. 

Aly Meijer